Η Διαφθορά στην Ευρώπη

Την ετήσια μελέτη για τη διαφθορά σε 25 χώρες δημοσιοποίησε η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια. Κυρίως στη νότια Ευρώπη η διαφθορά έχει βαθιές ρίζες στη δημόσια διοίκηση και συναρτάται με την κρίση χρέους.
Η Έκθεση υπογραμμίζει τα κενά στη διακυβέρνηση, που προκάλεσαν τα οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα που ταλάνισαν σχεδόν κάθε ευρωπαϊκή χώρα το περασμένο έτος. Η Διεθνής Διαφάνεια ζητάει από τους νομοθέτες να καταστήσουν την άσκηση πίεσης και την χρηματοδότηση των πολιτικών εκστρατειών περισσότερο διαφανή. Η έκθεση «Χρήμα, Πολιτική και Εξουσία: Οι κίνδυνοι της διαφθοράς στην Ευρώπη» αναδεικνύει έλλειμμα διαφάνειας στον τρόπο λήψης αποφάσεων και χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων. 19 από τις 25 χώρες που συμμετείχαν στην Έκθεση δεν έχουν ακόμη νομοθετικά ρυθμίσει τη διαδικασία άσκησης πίεσης (lobbying), και μόνο δέκα απαγορεύουν εντελώς τις μη δημοσιεύσιμες δωρεές προς τα πολιτικά κόμματα.

"Σε ολόκληρη την Ευρώπη, πολλά από τα θεσμικά όργανα που ορίζουν τη δημοκρατία και επιτρέπουν σε μια χώρα να εκλείψει η διαφθορά, είναι ασθενέστερα από ό, τι συχνά πιστεύεται. Αυτή η Έκθεση εγείρει ανησυχητικά ζητήματα σε μια εποχή που η διαφανής ηγεσία είναι απαραίτητη καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να επιλύσει την οικονομική κρίση", δήλωσε ο Cobus de Swardt, Διευθύνων Σύμβουλος της Διεθνούς Διαφάνειας.

Τα τρία τέταρτα των Ευρωπαίων θεωρούν τη διαφθορά ως ένα αυξανόμενο πρόβλημα στη χώρα τους, σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τελευταίο έτος παρατηρήθηκε υψηλή διαφθορά στη Γαλλία και την Ιταλία, ενώ στα σκάνδαλα διαφθοράς πολιτικών κομμάτων περιλαμβάνονται δαπάνες βουλευτών (Ηνωμένο Βασίλειο), συνταξιοδοτικές απάτες (Νορβηγία), χορηγίες (Τσεχία, Ρουμανία) και συγκρούσεις συμφερόντων (Βουλγαρία, Φινλανδία, Σλοβενία).

Η σημερινή Έκθεση αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη αξιολόγηση της ικανότητας των ευρωπαϊκών χωρών να καταπολεμήσουν τη διαφθορά, κατά την οποία εξετάστηκαν περισσότεροι από 300 θεσμοί σε εθνικό επίπεδο σε 25 χώρες.

Τα πολιτικά κόμματα, οι επιχειρήσεις και ο δημόσιος τομέας έχουν τη χειρότερη επίδοση στην καταπολέμηση της διαφθοράς, ενώ κρατικοί ελεγκτικοί φορείς, ο Συνήγορος του πολίτη και οργανισμοί επιφορτισμένοι με τη διαχείριση των εκλογών, παρουσιάζουν τις καλύτερες επιδόσεις. Στην Έκθεση διαπιστώνεται, επίσης, ότι η Ευρώπη διαθέτει ισχυρά και καλά ανεπτυγμένα νομικά συστήματα.

Πάρα πολλές κυβερνήσεις δεν λογοδοτούν αναφορικά με τα δημόσια οικονομικά και τις δημόσιες συμβάσεις, οι οποίες το τελευταίο έτος άγγιξαν τα 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ στην ΕΕ. Ακόμα χειρότερα, μόνο δύο χώρες παρέχουν πραγματικά επαρκή προστασία στους whistleblowers από αντίποινα σε περίπτωση που αποφασίσουν να μιλήσουν εναντίον υπόπτων εγκλημάτων ή άλλων αντιδεοντολογικών συμπεριφορών.

Με ισχυρούς εποπτικούς φορείς, ελεγκτικούς μηχανισμούς, συστήματα απονομής της δικαιοσύνης και διωκτικές αρχές, η Δανία, η Νορβηγία και η Σουηδία προστατεύονται καλύτερα από τη διαφθορά. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις χώρες ορισμένα ζητήματα παραμένουν, ιδιαίτερα στον τομέα της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων.

Άλλοι κίνδυνοι αναφορικά με τη διαφθορά στην Ευρώπη περιλαμβάνουν:
•    12 χώρες δεν έχουν ανώτατο όριο στις δωρεές προς τα πολιτικά κόμματα από ιδιώτες,
•    17 χώρες διαθέτουν κώδικες δεοντολογίας για τους βουλευτές, αλλά η δημοσιοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων περιορίζεται σε 11,
•    Σε 20 χώρες υπάρχουν εμπόδια για όσους θέλουν να έχουν πρόσβαση στη δημόσια πληροφόρηση.