Τα παίρνουν ακόμη και οι κλητήρες
Απο τον "ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ" που κυκλοφορεί
Την επαναφορά του κωλύματος εντοπιότητας για τους δημόσιους υπαλλήλους, ως άμεσο μέτρο περιστολής της διαφθοράς, προτείνει ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρος Ρακιντζής.
Η διαφθορά όχι μόνο υπάρχει, αλλά θρέφεται και γιγαντώνεται εξαιτίας της ατιμωρησίας. Οι υπάρχοντες κατασταλτικοί μηχανισμοί είναι και ανεπαρκείς και αναποτελεσματικοί. Τα επί μέρους ελεγκτικά όργανα με τις διαφορετικές τεχνικές ελέγχου που εφαρμόζουν, καθιστούν αδύνατη την ενιαία ελεγκτική διαδικασία και δυσχεραίνουν τη σύγκριση και αξιοποίηση των ευρημάτων.
Εντωμεταξύ κενές περιεχομένου αποδεικνύονται οι κατά καιρούς κυβερνητικές εξαγγελίες μέτρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ακόμη και κάποια από τα μέτρα που υλοποιούνται και γίνονται νόμοι του κράτους, κρίνονται στην πράξη αναποτελεσματικά, αφού καθημερινά έρχονται στο φως όλο και νέα κρούσματα διαφθοράς.
Η μεγάλη εστία διαφθοράς είναι η δημόσια διοίκηση συνολικά, με πρώτες στην κλίμακα τις Πολεοδομίες, τις Εφορίες το ΕΣΥ και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Στην Πολεοδομία τα παίρνουν όλοι, από διευθυντή μέχρι τον κλητήρα και καφετζή.
Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρος Ρακιντζής στον ΚτΕ:
«Τα περισσότερα χρήματα στις Πολεοδομίες τα παίρνουν ο θυρωρός και ο καφετζής. Ο κλητήρας ή ο θυρωρός παίρνει και 100 «γρηγορόσημα» σε μια μέρα . Από 100€ το γρηγορόσημο, βάζει σε μια μέρα 10.000€ στην τσέπη. Ενώ ο διευθυντής για να πάρει αυτά τα χρήματα, πρέπει να κλείσει μια συγκεκριμένη περίπτωση. Τα παίρνει χοντρά, άλλα όχι σε μια μέρα».
Στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, δεν είναι μόνο τα φακελάκια που απαιτούν οι γιατροί. Στα Νοσοκομεία λειτουργούν κυκλώματα στα οποία συμμετέχουν και διοικητικοί υπάλληλοι οι οποίοι εισπράττουν «γρηγορόσημο» προκειμένου να βάζουν ασθενείς στις λίστες χειρουργείων.
Ο μεγάλος χαμός όμως γίνεται στις Εφορίες, όπου θέσεις προϊσταμένων στις Δ.Ο.Υ καταλαμβάνουν, εκείνοι που δίνουν τα περισσότερα στους μηχανισμούς που τους προωθούν. Διευθυντές και επόπτες, όχι μόνο κλείνουν, με το αζημίωτο, υποθέσεις εκατομμυρίων στερώντας το δημόσιο σημαντικά έσοδα, υπεξαιρούν ακόμη και ζεστό χρήμα από τα δημόσια ταμεία. Εδώ τα πράγματα είναι συντεχνιακά οργανωμένα, σε μορφή πυραμίδας από τη βάση μέχρι την κορυφή, γι΄ αυτό και οι δράστες καλύπτονται και προστατεύονται. Οι καταγγελίες σπανίζουν, διότι είναι δύσκολο να αποδειχτούν και για το λόγο, ότι αυτοί που δωροδοκούν υπέχουν και οι ίδιοι ποινική ευθύνη, διότι διαπράττουν το αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας.
Έτσι κρούσματα διαφθοράς στις Δ.Ο.Υ., αποκαλύπτονται μόνο από ευσυνείδητους επιθεωρητές, εκτός κυκλωμάτων, κατά τη διεξαγωγή τακτικών ή έκτακτων επιθεωρήσεων. Όταν οι επιθεωρητές πέσουν σε φλέβα, αρχίζει ενορχηστρωμένη εναντίον τους πολεμική. Δέχονται απειλές ακόμη και για τη ζωή τους, μηνύσεις και αγωγές.
Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοιήκησης, τ. ανώτατος δικαστής ο ίδιος, έχει προτείνει, εδώ και ένα χρόνο,σχέδιο νόμου, που διασφαλίζει τους επιθεωρητές, ώστε να κάνουν ανεμπόδιστα και χωρίς φόβο τη δουλειά τους. «Έχω ζητήσει από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και εκκρεμεί στη Νομοπαρασκευστική Επιτροπή το εξής σχέδιο νόμου, που προσφέρει πλήρη προστασία στους επιθεωρητές, όσο διαρκεί η διαδικασία ελέγχου, μέχρι αμετακλήτου αποφάσεως, να μην εξετάζεται μήνυση και αγωγή κατά υπαλλήλου που διεξάγει τον έλεγχο. Συμβαίνει όλα τα λαμόγια, όταν αρχίζει ο έλεγχος «τραβάνε» μηνύσεις και αγωγές για συκοφαντική δυσφήμηση, πλαστογραφία, ψευδορκία. Γιατί έχουν λεφτά και προσλαμβάνουν καλούς δικηγόρους. Αν περάσει αυτή η διάταξη και αφού είναι στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, πρέπει να περάσει με τροπολογία, θα προσφέρει πλήρη προστασία στους επιθεωρητές».
Απαλλακτικές οι περισσότερες αποφάσεις των Πειθαρχικών Συμβουλίων
Η κυρωτική διαδικασία είναι πολύπλοκη, ατέρμων και μακροχρόνια και σε ελάχιστες περιπτώσεις οι υπεύθυνοι τιμωρούνται. Οι περισσότερες υποθέσεις και όταν ακόμη τελεσιδικήσουν είναι απαλλακτικές.
Ο κ. Λέανδρος Ρακιτζής στον ΚτΕ: «Η διαδικασία είναι πολύ αργή. Όταν γίνεται μία καταγγελία και μορφοποιείται, διατάσσεται ΕΔΕ, η οποία κρατάει κάποιο χρονικό διάστημα. Όταν ολοκληρωθεί η ΕΔΕ, σύμφωνα με το νόμο που έχω εισηγηθεί ,είναι η άσκηση πειθαρχικής και ποινικής δίωξης. Επιλαμβάνεται το πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο και αρχίζουν αναβολές επί αναβολών. Πολλά Πειθαρχικά Συμβούλια, διατάσσουν εκ νέου ανάκριση, καθόσον έχουν το δικαίωμα να ορίσουν κάποιο μέλος του να κάνει εκ νέου ανάκριση. Όταν και αυτή ολοκληρωθεί, εκδίδεται η πρωτοβάθμια απόφαση. Ο κρινόμενος κάνει ένσταση στο δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Κατά της αποφάσεως του δευτεροβαθμίου, έχει το δικαίωμα προσφυγής στα Διοικητικά Δικαστήρια ή, ανάλογα με το ύψος της ποινής και στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Δείτε το μάκρος χρόνου».
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ακόμη και κατά τη διάρκεια της πειθαρχικής διαδικασίας, οι ελεγχόμενοι εξακολουθούν να παραμένουν στη θέση τους. Δύναται ο διευθυντής της υπηρεσίας ή ο αρμόδιος υπουργός, να τον θέσει σε άμεση διαθεσιμότητα, η οποία όμως διαρκεί μόνο 15 ημέρες.
Αποκαλυπτική του ρυθμού αντίδρασης του Υπουργείου Οικονομικών, σε περιπτώσεις κρουσμάτων διαφθοράς σε υπηρεσίες του, είναι η περίπτωση υπεξαίρεσης στη Δ.Ο.Υ. Πύλου.
Σε έλεγχο της Οικονομικής Επιθεώρησης που πραγματοποιήθηκε το 2006, διαπιστώθηκε ταμειακό έλλειμμα 722.000€. Μέχρι σήμερα ούτε ΕΔΕ έχει διαταχθεί, ούτε καταλογισμός έχει γίνει, ούτε ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης είχε ενημερωθεί.
Δειγματοληπτικός ο έλεγχος
Ο έλεγχος που κάνει η Γενική Επιθεώρηση Δημόσιας Διοίκησης είναι δειγματοληπτικός. Με μια τροπολογία που ψηφίστηκε τον περασμένο χρόνο, υποβάλλουν δηλώσεις οι διευθυντές των εφοριών, της πολεοδομίας και οι υπάλληλοι του πρώην ΣΔΟΕ. Επ΄αυτού ο κ. Λέανδρος Ρακιντζής στον ΚτΕ: «Έχω εδώ το πόθεν έσχες των υπαλλήλων στις πολεοδομίες, των εφοριακών και όλων αυτών. Ο έλεγχος είναι δειγματοληπτικός. Θα ζητηθεί το άνοιγμα λογαριασμών, αυτών που έχουν σε βάρος τους σοβαρά πειθαρχικά αδικήματα οικονομικής φύσεως. Κάθε φορά που έρχεται μια καταγγελία σε βάρος υπαλλήλου, για αδίκημα που έχει σχέση με δωροδοκία, υπεξαίρεση κ.λ.π., θα ζητάμε το άνοιγμα των λογαριασμών του. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και το ξεκινάω εγώ». Ομολογεί όμως ο κ. Ρακιντζής, ότι ο έλεγχος είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση και προσθέτει. « Με 12 άτομα προσωπικό είναι αδύνατος ο έλεγχος 7.000 δηλώσεων. Πρέπει να ζητηθεί από όλες τις Τράπεζες τι λογαριασμούς έχουν και στοιχεία από τα Υποθηκοφυλακεία, όχι μόνο του καταγγελλομένου, αλλά και των γονέων του, των παιδιών του, των αδελφών του. Είναι πάρα πολύ δύσκολο».
Να αρθεί το κώλυμα εντοπιότητας
Από τη θέση που είναι και με την εμπειρία στα 4 χρόνια που βρίσκεται επικεφαλής της Γενικής Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης, έχει καταλήξει, ότι ένα άμεσο μέτρο περιορισμού της διαφθοράς στη Δημόσια Διοίκηση θα ήταν η επαναφορά του κωλύματος της εντοπιότητας.
«Το λέω κάθε μέρα και δημόσια και σε συνέδρια και το έπαναλαμβάνω και σήμερα. Το έχει πει και ο. κ. Προκόπης Παυλόπουλος στην περίπτωση των Ζωνιανών: Εκείνο που θα μπορούσε να γίνει, αν πρέπει να το τολμήσει η κυβέρνηση, θα ήταν να επαναφέρει το κώλυμα εντοπιότητας. Ο υπάλληλος της Πολεοδομίας, ο αστυνομικός, ο δικαστής, να μην υπηρετεί στον τόπο της καταγωγής του. Να του δώσει η πολιτεία κίνητρα να πάει σε άλλη περιφέρεια. Δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου, δεν μπορείς να τιμωρήσεις τον κουμπάρο σου, το συμμαθητή σου, το συγγενή σου. Το πώς θα αντιδράσει η ΑΔΕΔΥ, είναι άλλη ιστορία.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες ελάχιστοι τιμωρούνται και αυτός είναι ίσως και ένας λόγος που πολλοί το επιχειρούν.
Την επαναφορά του κωλύματος εντοπιότητας για τους δημόσιους υπαλλήλους, ως άμεσο μέτρο περιστολής της διαφθοράς, προτείνει ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρος Ρακιντζής.
Η διαφθορά όχι μόνο υπάρχει, αλλά θρέφεται και γιγαντώνεται εξαιτίας της ατιμωρησίας. Οι υπάρχοντες κατασταλτικοί μηχανισμοί είναι και ανεπαρκείς και αναποτελεσματικοί. Τα επί μέρους ελεγκτικά όργανα με τις διαφορετικές τεχνικές ελέγχου που εφαρμόζουν, καθιστούν αδύνατη την ενιαία ελεγκτική διαδικασία και δυσχεραίνουν τη σύγκριση και αξιοποίηση των ευρημάτων.
Εντωμεταξύ κενές περιεχομένου αποδεικνύονται οι κατά καιρούς κυβερνητικές εξαγγελίες μέτρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ακόμη και κάποια από τα μέτρα που υλοποιούνται και γίνονται νόμοι του κράτους, κρίνονται στην πράξη αναποτελεσματικά, αφού καθημερινά έρχονται στο φως όλο και νέα κρούσματα διαφθοράς.
Η μεγάλη εστία διαφθοράς είναι η δημόσια διοίκηση συνολικά, με πρώτες στην κλίμακα τις Πολεοδομίες, τις Εφορίες το ΕΣΥ και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Στην Πολεοδομία τα παίρνουν όλοι, από διευθυντή μέχρι τον κλητήρα και καφετζή.
Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρος Ρακιντζής στον ΚτΕ:
«Τα περισσότερα χρήματα στις Πολεοδομίες τα παίρνουν ο θυρωρός και ο καφετζής. Ο κλητήρας ή ο θυρωρός παίρνει και 100 «γρηγορόσημα» σε μια μέρα . Από 100€ το γρηγορόσημο, βάζει σε μια μέρα 10.000€ στην τσέπη. Ενώ ο διευθυντής για να πάρει αυτά τα χρήματα, πρέπει να κλείσει μια συγκεκριμένη περίπτωση. Τα παίρνει χοντρά, άλλα όχι σε μια μέρα».
Στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, δεν είναι μόνο τα φακελάκια που απαιτούν οι γιατροί. Στα Νοσοκομεία λειτουργούν κυκλώματα στα οποία συμμετέχουν και διοικητικοί υπάλληλοι οι οποίοι εισπράττουν «γρηγορόσημο» προκειμένου να βάζουν ασθενείς στις λίστες χειρουργείων.
Ο μεγάλος χαμός όμως γίνεται στις Εφορίες, όπου θέσεις προϊσταμένων στις Δ.Ο.Υ καταλαμβάνουν, εκείνοι που δίνουν τα περισσότερα στους μηχανισμούς που τους προωθούν. Διευθυντές και επόπτες, όχι μόνο κλείνουν, με το αζημίωτο, υποθέσεις εκατομμυρίων στερώντας το δημόσιο σημαντικά έσοδα, υπεξαιρούν ακόμη και ζεστό χρήμα από τα δημόσια ταμεία. Εδώ τα πράγματα είναι συντεχνιακά οργανωμένα, σε μορφή πυραμίδας από τη βάση μέχρι την κορυφή, γι΄ αυτό και οι δράστες καλύπτονται και προστατεύονται. Οι καταγγελίες σπανίζουν, διότι είναι δύσκολο να αποδειχτούν και για το λόγο, ότι αυτοί που δωροδοκούν υπέχουν και οι ίδιοι ποινική ευθύνη, διότι διαπράττουν το αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας.
Έτσι κρούσματα διαφθοράς στις Δ.Ο.Υ., αποκαλύπτονται μόνο από ευσυνείδητους επιθεωρητές, εκτός κυκλωμάτων, κατά τη διεξαγωγή τακτικών ή έκτακτων επιθεωρήσεων. Όταν οι επιθεωρητές πέσουν σε φλέβα, αρχίζει ενορχηστρωμένη εναντίον τους πολεμική. Δέχονται απειλές ακόμη και για τη ζωή τους, μηνύσεις και αγωγές.
Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοιήκησης, τ. ανώτατος δικαστής ο ίδιος, έχει προτείνει, εδώ και ένα χρόνο,σχέδιο νόμου, που διασφαλίζει τους επιθεωρητές, ώστε να κάνουν ανεμπόδιστα και χωρίς φόβο τη δουλειά τους. «Έχω ζητήσει από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και εκκρεμεί στη Νομοπαρασκευστική Επιτροπή το εξής σχέδιο νόμου, που προσφέρει πλήρη προστασία στους επιθεωρητές, όσο διαρκεί η διαδικασία ελέγχου, μέχρι αμετακλήτου αποφάσεως, να μην εξετάζεται μήνυση και αγωγή κατά υπαλλήλου που διεξάγει τον έλεγχο. Συμβαίνει όλα τα λαμόγια, όταν αρχίζει ο έλεγχος «τραβάνε» μηνύσεις και αγωγές για συκοφαντική δυσφήμηση, πλαστογραφία, ψευδορκία. Γιατί έχουν λεφτά και προσλαμβάνουν καλούς δικηγόρους. Αν περάσει αυτή η διάταξη και αφού είναι στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, πρέπει να περάσει με τροπολογία, θα προσφέρει πλήρη προστασία στους επιθεωρητές».
Απαλλακτικές οι περισσότερες αποφάσεις των Πειθαρχικών Συμβουλίων
Η κυρωτική διαδικασία είναι πολύπλοκη, ατέρμων και μακροχρόνια και σε ελάχιστες περιπτώσεις οι υπεύθυνοι τιμωρούνται. Οι περισσότερες υποθέσεις και όταν ακόμη τελεσιδικήσουν είναι απαλλακτικές.
Ο κ. Λέανδρος Ρακιτζής στον ΚτΕ: «Η διαδικασία είναι πολύ αργή. Όταν γίνεται μία καταγγελία και μορφοποιείται, διατάσσεται ΕΔΕ, η οποία κρατάει κάποιο χρονικό διάστημα. Όταν ολοκληρωθεί η ΕΔΕ, σύμφωνα με το νόμο που έχω εισηγηθεί ,είναι η άσκηση πειθαρχικής και ποινικής δίωξης. Επιλαμβάνεται το πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο και αρχίζουν αναβολές επί αναβολών. Πολλά Πειθαρχικά Συμβούλια, διατάσσουν εκ νέου ανάκριση, καθόσον έχουν το δικαίωμα να ορίσουν κάποιο μέλος του να κάνει εκ νέου ανάκριση. Όταν και αυτή ολοκληρωθεί, εκδίδεται η πρωτοβάθμια απόφαση. Ο κρινόμενος κάνει ένσταση στο δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Κατά της αποφάσεως του δευτεροβαθμίου, έχει το δικαίωμα προσφυγής στα Διοικητικά Δικαστήρια ή, ανάλογα με το ύψος της ποινής και στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Δείτε το μάκρος χρόνου».
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ακόμη και κατά τη διάρκεια της πειθαρχικής διαδικασίας, οι ελεγχόμενοι εξακολουθούν να παραμένουν στη θέση τους. Δύναται ο διευθυντής της υπηρεσίας ή ο αρμόδιος υπουργός, να τον θέσει σε άμεση διαθεσιμότητα, η οποία όμως διαρκεί μόνο 15 ημέρες.
Αποκαλυπτική του ρυθμού αντίδρασης του Υπουργείου Οικονομικών, σε περιπτώσεις κρουσμάτων διαφθοράς σε υπηρεσίες του, είναι η περίπτωση υπεξαίρεσης στη Δ.Ο.Υ. Πύλου.
Σε έλεγχο της Οικονομικής Επιθεώρησης που πραγματοποιήθηκε το 2006, διαπιστώθηκε ταμειακό έλλειμμα 722.000€. Μέχρι σήμερα ούτε ΕΔΕ έχει διαταχθεί, ούτε καταλογισμός έχει γίνει, ούτε ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης είχε ενημερωθεί.
Δειγματοληπτικός ο έλεγχος
Ο έλεγχος που κάνει η Γενική Επιθεώρηση Δημόσιας Διοίκησης είναι δειγματοληπτικός. Με μια τροπολογία που ψηφίστηκε τον περασμένο χρόνο, υποβάλλουν δηλώσεις οι διευθυντές των εφοριών, της πολεοδομίας και οι υπάλληλοι του πρώην ΣΔΟΕ. Επ΄αυτού ο κ. Λέανδρος Ρακιντζής στον ΚτΕ: «Έχω εδώ το πόθεν έσχες των υπαλλήλων στις πολεοδομίες, των εφοριακών και όλων αυτών. Ο έλεγχος είναι δειγματοληπτικός. Θα ζητηθεί το άνοιγμα λογαριασμών, αυτών που έχουν σε βάρος τους σοβαρά πειθαρχικά αδικήματα οικονομικής φύσεως. Κάθε φορά που έρχεται μια καταγγελία σε βάρος υπαλλήλου, για αδίκημα που έχει σχέση με δωροδοκία, υπεξαίρεση κ.λ.π., θα ζητάμε το άνοιγμα των λογαριασμών του. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και το ξεκινάω εγώ». Ομολογεί όμως ο κ. Ρακιντζής, ότι ο έλεγχος είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση και προσθέτει. « Με 12 άτομα προσωπικό είναι αδύνατος ο έλεγχος 7.000 δηλώσεων. Πρέπει να ζητηθεί από όλες τις Τράπεζες τι λογαριασμούς έχουν και στοιχεία από τα Υποθηκοφυλακεία, όχι μόνο του καταγγελλομένου, αλλά και των γονέων του, των παιδιών του, των αδελφών του. Είναι πάρα πολύ δύσκολο».
Να αρθεί το κώλυμα εντοπιότητας
Από τη θέση που είναι και με την εμπειρία στα 4 χρόνια που βρίσκεται επικεφαλής της Γενικής Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης, έχει καταλήξει, ότι ένα άμεσο μέτρο περιορισμού της διαφθοράς στη Δημόσια Διοίκηση θα ήταν η επαναφορά του κωλύματος της εντοπιότητας.
«Το λέω κάθε μέρα και δημόσια και σε συνέδρια και το έπαναλαμβάνω και σήμερα. Το έχει πει και ο. κ. Προκόπης Παυλόπουλος στην περίπτωση των Ζωνιανών: Εκείνο που θα μπορούσε να γίνει, αν πρέπει να το τολμήσει η κυβέρνηση, θα ήταν να επαναφέρει το κώλυμα εντοπιότητας. Ο υπάλληλος της Πολεοδομίας, ο αστυνομικός, ο δικαστής, να μην υπηρετεί στον τόπο της καταγωγής του. Να του δώσει η πολιτεία κίνητρα να πάει σε άλλη περιφέρεια. Δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου, δεν μπορείς να τιμωρήσεις τον κουμπάρο σου, το συμμαθητή σου, το συγγενή σου. Το πώς θα αντιδράσει η ΑΔΕΔΥ, είναι άλλη ιστορία.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες ελάχιστοι τιμωρούνται και αυτός είναι ίσως και ένας λόγος που πολλοί το επιχειρούν.
