Τα Μεγάλα ζητούμενα: Το κράτος δικαίου και η καταπολέμηση της διαφθοράς
Καλό είναι να ανανεώνουμε που και που την ιστορική μας μνήμη.
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από το προεκλογικό πρόγραμμα του Γεωργίου Παπανδρέου του 1964 που είναι και σήμερα το ίδιο επίκαιρο. Ο λόγος για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την οικοδόμηση κράτους δικαίου. Κάτι που έχει μεγάλη σημειολογική σημασία.
Γεώργιος Α. Παπανδρέου: Εκλογές 16 Φεβρουαρίου 1964
«Υπάρχουν αναθυμιάσεις σκανδάλων και κυκλοφορούν φήμαι περί δεκασμού. Επιβάλλεται εξυγίανσης και επείγει. Ουδέν εστί γενέσθαι, εάν δεν εμπεδωθεί η πίστης του Λαού εις την ακεραιότητα των δημοσίων ανδρών και δημοσίων υπαλλήλων. Εις την αρετήν του κράτους.
Θα δημιουργήσωμεν εις το Υπουργείον Προεδρίας της Κυβερνήσεως ειδικήν δΔιεύθυνσιν ελέγχου της δημοσίας διαχειρίσεως. Θα ενταχθούν εις αυτήν διατεταγμένοι και άτεγτοι δικαστικοί, οι οποίοι θα ελέγχουν την αποστολήν και κατ εντολήν και αυτεπαγγέλτως να προβαίνουν εις διοικητικόν έλεγχον επί τη βάσει δημοσίων ή εμπιστευτικών καταγγελιών. Θα γνωρίζουν τοιουτοτρόπως όλοι ότι «έστι δίκης οφθαλμός, ος τα πανθ΄ορά».
Ο χρόνιος εχθρός του Κράτους είναι η Γραφεικρατία. Προέρχεται από την δυσπιστίαν προς τον δημόσιον υπάλληλον, από αμοιβαίαν καχυποψίαν, από τον φόβον των ευθυνών. Εφόσον όμως υφίσταται, δεν είναι δυνατόν να λειτουργήση Κράτος. Η αποκέντρωσις και η Αυτοδιοίκησης δύνανται να συμβάλουν αποφασιστικώς εις την καλυτέραν απόδοσιν της Διοικήσεως και εις την ελάττωσι της Γραφειοκρατίας. Αλλά δεν πρόκειται να επιμείνωμεν εις αυτήν την επαγγελίαν, διότι έχει καταστεί κοινότοπος. Σημασίαν έχει πλέον, όχι ποιος επαγγέλλεται, διότι όλοι τας επαγγέλλονται, αλλά ποίος έχει την ικανότητα της πραγματοποιήσεως. Και περί τούτου θα κρίνη το μέλλον».
Μετά 55 χρόνια: Εκλογές 4 Οκτώβρη 2009 ένας άλλος Γεώργιος Α. Παπανδρέου
«Η κρατική μας μηχανή χαρακτηρίζεται πράγματι από βαριές παθογένειες: γραφειοκρατία, ευθυνοφοβία, αγκυλώσεις, συντεχνιακές λογικές, αντιμετώπιση του πολίτη ως υπηκόου ή ως πελάτη. Αυτά είναι τα θερμοκήπια της διαφθοράς. Για να τα αντιμετωπίσουμε, χρειάζονται ριζικές τομές και μια γιγάντια συλλογική προσπάθεια. Η κυβέρνησή μας θα προχωρήσει αμέσως σε δύο μέτωπα: Πρώτο, το θεσμικό πεδίο. Με μέτρα διαφάνειας, απλοποίηση των διαδικασιών, ευρύτερες αρμοδιότητες στα ΚΕΠ, ηλεκτρονική διακυβέρνηση παντού. Με σαφείς και αυστηρούς κανόνες για τους δημόσιους λειτουργούς και με συστηματικούς ελέγχους για την εφαρμογή τους. Με την άμεση αλλαγή της σύνθεσης των πειθαρχικών συμβουλίων, ώστε ελέγχων και ελεγχόμενος να μην ανήκουν στον ίδιο εργασιακό χώρο. Δεύτερο και πιο σημαντικό είναι το δείγμα γραφής που θα δώσει η ίδια η κυβέρνηση. Η διαφθορά εξαπλώνεται και γιγαντώνεται όταν η εξουσία δίνει το κακό παράδειγμα, όταν εκπέμπει λάθος σήμα, όταν κάνει τα στραβά μάτια. Όταν η κυβέρνηση, με την πρακτική της, στέλνει στη δημόσια διοίκηση το μήνυμα ότι ανέχεται ή και καλλιεργεί τη διαφθορά, όταν εμπεδώνει το κλίμα ατιμωρησίας. Είναι προσωπική μου δέσμευση ότι η κυβέρνησή μου θα στείλει από την πρώτη στιγμή ένα άλλο μήνυμα: καμιά ανοχή στη διαφθορά»
Σημασία έχει πλέον όχι ποιος τα επαγγέλλεται, γιατί όλοι τα επαγγέλλονται, αλλά ποιος έχει τη θέληση και τη δύναμη να τα πραγματοποιήσει. Και αυτό θα το κρίνει το άμεσο μέλλον. Ίδωμεν!
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από το προεκλογικό πρόγραμμα του Γεωργίου Παπανδρέου του 1964 που είναι και σήμερα το ίδιο επίκαιρο. Ο λόγος για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την οικοδόμηση κράτους δικαίου. Κάτι που έχει μεγάλη σημειολογική σημασία.
Γεώργιος Α. Παπανδρέου: Εκλογές 16 Φεβρουαρίου 1964
«Υπάρχουν αναθυμιάσεις σκανδάλων και κυκλοφορούν φήμαι περί δεκασμού. Επιβάλλεται εξυγίανσης και επείγει. Ουδέν εστί γενέσθαι, εάν δεν εμπεδωθεί η πίστης του Λαού εις την ακεραιότητα των δημοσίων ανδρών και δημοσίων υπαλλήλων. Εις την αρετήν του κράτους. Θα δημιουργήσωμεν εις το Υπουργείον Προεδρίας της Κυβερνήσεως ειδικήν δΔιεύθυνσιν ελέγχου της δημοσίας διαχειρίσεως. Θα ενταχθούν εις αυτήν διατεταγμένοι και άτεγτοι δικαστικοί, οι οποίοι θα ελέγχουν την αποστολήν και κατ εντολήν και αυτεπαγγέλτως να προβαίνουν εις διοικητικόν έλεγχον επί τη βάσει δημοσίων ή εμπιστευτικών καταγγελιών. Θα γνωρίζουν τοιουτοτρόπως όλοι ότι «έστι δίκης οφθαλμός, ος τα πανθ΄ορά».
Ο χρόνιος εχθρός του Κράτους είναι η Γραφεικρατία. Προέρχεται από την δυσπιστίαν προς τον δημόσιον υπάλληλον, από αμοιβαίαν καχυποψίαν, από τον φόβον των ευθυνών. Εφόσον όμως υφίσταται, δεν είναι δυνατόν να λειτουργήση Κράτος. Η αποκέντρωσις και η Αυτοδιοίκησης δύνανται να συμβάλουν αποφασιστικώς εις την καλυτέραν απόδοσιν της Διοικήσεως και εις την ελάττωσι της Γραφειοκρατίας. Αλλά δεν πρόκειται να επιμείνωμεν εις αυτήν την επαγγελίαν, διότι έχει καταστεί κοινότοπος. Σημασίαν έχει πλέον, όχι ποιος επαγγέλλεται, διότι όλοι τας επαγγέλλονται, αλλά ποίος έχει την ικανότητα της πραγματοποιήσεως. Και περί τούτου θα κρίνη το μέλλον».
Μετά 55 χρόνια: Εκλογές 4 Οκτώβρη 2009 ένας άλλος Γεώργιος Α. Παπανδρέου
«Η κρατική μας μηχανή χαρακτηρίζεται πράγματι από βαριές παθογένειες: γραφειοκρατία, ευθυνοφοβία, αγκυλώσεις, συντεχνιακές λογικές, αντιμετώπιση του πολίτη ως υπηκόου ή ως πελάτη. Αυτά είναι τα θερμοκήπια της διαφθοράς. Για να τα αντιμετωπίσουμε, χρειάζονται ριζικές τομές και μια γιγάντια συλλογική προσπάθεια. Η κυβέρνησή μας θα προχωρήσει αμέσως σε δύο μέτωπα: Πρώτο, το θεσμικό πεδίο. Με μέτρα διαφάνειας, απλοποίηση των διαδικασιών, ευρύτερες αρμοδιότητες στα ΚΕΠ, ηλεκτρονική διακυβέρνηση παντού. Με σαφείς και αυστηρούς κανόνες για τους δημόσιους λειτουργούς και με συστηματικούς ελέγχους για την εφαρμογή τους. Με την άμεση αλλαγή της σύνθεσης των πειθαρχικών συμβουλίων, ώστε ελέγχων και ελεγχόμενος να μην ανήκουν στον ίδιο εργασιακό χώρο. Δεύτερο και πιο σημαντικό είναι το δείγμα γραφής που θα δώσει η ίδια η κυβέρνηση. Η διαφθορά εξαπλώνεται και γιγαντώνεται όταν η εξουσία δίνει το κακό παράδειγμα, όταν εκπέμπει λάθος σήμα, όταν κάνει τα στραβά μάτια. Όταν η κυβέρνηση, με την πρακτική της, στέλνει στη δημόσια διοίκηση το μήνυμα ότι ανέχεται ή και καλλιεργεί τη διαφθορά, όταν εμπεδώνει το κλίμα ατιμωρησίας. Είναι προσωπική μου δέσμευση ότι η κυβέρνησή μου θα στείλει από την πρώτη στιγμή ένα άλλο μήνυμα: καμιά ανοχή στη διαφθορά» Σημασία έχει πλέον όχι ποιος τα επαγγέλλεται, γιατί όλοι τα επαγγέλλονται, αλλά ποιος έχει τη θέληση και τη δύναμη να τα πραγματοποιήσει. Και αυτό θα το κρίνει το άμεσο μέλλον. Ίδωμεν!