«Μην ψάχνετε για συντονιστές, αντ’ αυτού και... τενόρους, ψάξτε για ομάδα»

Δύο εβδομάδες μετά τον κυβερνητικό ανασχηματισμό και με τις ασάφειες περί των αρμοδιοτήτων να παραμένουν, ο υπουργός Επικρατείας Χάρης Παμπούκης δίνει στο «Informer» «εξηγήσεις» για το περιεχόμενο του νέου χαρτοφυλακίου του, τις μεγάλες επενδύσεις. Δηλώνει οραματιστής, αλλά και πραγματιστής, και υπόσχεται «μια-δυο το πολύ στρατηγικές επενδύσεις που θ’ αλλάξουν το κλίμα» που υπάρχει για τη χώρα διεθνώς. Οριοθετεί διακριτικά τις «γκρίζες ζώνες» των υπουργικών αρμοδιοτήτων και ερμηνεύει την αναδιάταξη των δυνάμεων στην κυβέρνηση, τονίζοντας την ανάγκη για «μεγαλύτερο επαγγελματισμό». Δηλώνει πως δεν πιστεύει στη «μονιμότητα του πολιτικού», ενώ για την προσωπική του σχέση με τον πρωθυπουργό τονίζει πως «δεν τον γνώρισε σε κάποιο χώρο άθλησης...». Από μικρό και ευέλικτο σχήμα, σε κλασική ελληνική πολυμελή κυβέρνηση. Λάθος αρχική διάγνωση; Τελικά, επιβεβαιώνεται ότι η Ελλάδα δεν κυβερνάται με λιγότερους από 45 υπουργούς και υφυπουργούς;

Δεν ήταν λάθος η πρώτη διάγνωση. Το μοντέλο όταν ολοκληρωθούν οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται και έχει οραματιστεί ο πρωθυπουργός θα είναι ένα επιτελικό κεντρικό κυβερνητικό σχήμα. Τώρα όμως έχουμε περάσει σε μια άλλη, επείγουσα φάση, κατά την οποία πρέπει να προταχθούν η αποτελεσματικότητα και η επίσπευση τόσο των μεγάλων μεταρρυθμίσεων όσο, όμως, και των απτών ενδιάμεσων αποτελεσμάτων. Για να το πετύχει αυτό, ο πρωθυπουργός δημιούργησε ένα ενδιάμεσο σχήμα με αναθέσεις κομβικών ζητημάτων και ειδικών ρόλων σε συγκεκριμένους αναπληρωτές υπουργούς και υφυπουργούς. Και, όπως ο ίδιος επεσήμανε, η ανάγκη να υπάρξει συμπλήρωση με πολιτικό προσωπικό αντανακλά και την ανάγκη ακόμα μεγαλύτερης επιτάχυνσης, ελέγχου και εποπτείας όλων των προτεραιοτήτων.

Βεβαίως. Για να υπάρξουν επενδύσεις, πρέπει να παταχθεί η γραφειοκρατία στην πράξη, όχι στα λόγια. Πρέπει να επισπευσθεί η εθνική χωροταξία για να ξέρουμε πού και γιατί θα υπάρξει ανάπτυξη, για παράδειγμα, ή να παταχθεί η γραφειοκρατία οριζόντια.

Έχουν το νόημα ότι περάσαμε σε άλλη φάση του εξαιρετικά δύσκολου αυτού εγχειρήματος. Την άμεση διάσωση της Ελλάδας από τη χρεοκοπία, την οποία πέτυχαν ο πρωθυπουργός και το προηγούμενο κυβερνητικό σχήμα με υποδειγματική συλλογική λειτουργία, υπερβαίνοντας μεγάλες και άμεσες δυσκολίες, παίρνοντας δύσκολες αποφάσεις και δημιουργώντας έναν μηχανισμό στήριξης – το οποίο συνιστά εθνική ιστορική επιτυχία. Όλοι όσοι συμβάλαμε στο έργο αυτό είμαστε περήφανοι, αλλά η φάση αυτή έληξε. Τώρα διανύουμε τη φάση της ελπίδας, της νέας αρχής, της επανεκκίνησης, της προοπτικής, και σε αυτό αποβλέπει το νέο κυβερνητικό σχήμα. Ο καθένας μας έχει συγκεκριμένες ιδιότητες που μπορούν να αξιοποιηθούν την κατάλληλη στιγμή σε άλλη θέση. Δεν σημαίνει ότι κάποιος απέτυχε. Σημαίνει ότι κάπου αλλού θα πάει καλύτερα. Και αυτό κυρίως σε μια συνολική θέαση της κυβέρνησης, όχι ως αθροίσματος προσώπων, αλλά ως ομάδας. Όπως εξάλλου είπε ο ίδιος ο πρωθυπουργός -και το πιστεύω απόλυτα-, το προηγούμενο κυβερνητικό σχήμα πήγε πολύ καλά, αυτό θα πάει ακόμη καλύτερα, στηριγμένο σε μια οριζόντια λογική πολιτικού μανατζμεντ και στο αίσθημα συλλογικότητας.

Οι αρμοδιότητες, εκτός από νομικό κείμενο, είναι στην ουσία δυνατότητα παραγωγής πολιτικής πράξης. Μπορεί να υπάρχουν γκρίζες ζώνες σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτό είναι το τίμημα στον βωμό της επανασυγκρότησης. Η ουσία, όμως, κρύβεται στην πραγματική λειτουργία και στην πολιτική ωριμότητα. Η συλλογική αντίληψη, η συνεργασία, ο νέος πολιτισμός του συν (σύνθεση, συμμετοχή, συνέργεια, συλλογικότητα κ.λπ.) που φέρνει ο Γ. Παπανδρέου θα επιτρέψουν στη δυναμική ανάγνωση των θεμάτων αυτών την ομαλή λειτουργία του κυβερνητικού σχήματος. Σημασία δεν έχει τι έχεις ως άτομο στο χαρτί, αλλά τι κάνεις ως ομάδα στη ζωή, στην πολιτική πράξη.

Το προηγούμενο κυβερνητικό σχήμα, όπως άλλωστε είπε ο πρωθυπουργός και φάνηκε από τα αποτελέσματα, ήταν πολύ καλό και λειτούργησε αποδοτικά εν μέσω μιας ιστορικά δύσκολης συγκυρίας. Το νέο σχήμα θα λειτουργήσει, είμαι βέβαιος, ακόμη καλύτερα. Ο τρόπος λειτουργίας είναι οριζόντιος. Μην ψάχνετε λοιπόν για άτομα, αλλά για ομάδα. Μην ψάχνετε για συντονιστές, αντ’ αυτού και τενόρους. Δεν είναι η αντίληψη που έχει ο πρωθυπουργός. Ψάξτε για ομάδα. Και ομάδα είναι όλη η κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό. Όπως εξήγησε ο πρωθυπουργός, οι αποφάσεις του δεν έχουν σχέση με πρόσωπα, έχουν σχέση με λειτουργίες που πρέπει να υπάρξουν, για να μπορέσει να είναι ακόμα πιο αποδοτική η κυβέρνηση στους στόχους της. Και αξιοποιεί εκείνα τα πρόσωπα σε εκείνες τις θέσεις που θεωρεί ότι μπορούν να βοηθήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Χρειάζεται ωριμότητα από όλους και ευθύνη. Η κυβέρνηση δεν είναι άθροισμα προσωπικών φιλοδοξιών, αλλά συνάρτηση συλλογικής ευθύνης, σύνθεσης και συλλογικότητας.

Ο κ. Πάγκαλος, όπως και ο κάθε ένας από εμάς που μετέχουμε της προσπάθειας να πάνε τα πράγματα μπροστά, το κάνουμε από τη θέση που μας εμπιστεύθηκε ο πρωθυπουργός και στην κατεύθυνση που ο ίδιος έχει χαράξει. Η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι διαρκής, συλλογική και στοχευμένη. Οι ερμηνείες περί προσωπικών στρατηγικών μπορεί να «φτιάχνουν» ωραία πρωτοσέλιδα, αλλά δεν παύουν να είναι ερμηνείες. Εδώ που βρισκόμαστε, η προσπάθεια να αλλάξουμε την Ελλάδα είναι εθνικό διακύβευμα, και ως τέτοιο δεν επιδέχεται πολλαπλών αναγνώσεων.

Είναι ένα άτυπο όργανο που πιστεύω και εύχομαι να συμβάλει στην καλύτερη χάραξη και πολιτική προβολή του κυβερνητικού έργου. Υπό την έννοια αυτή, θα μπορούσε πράγματι να είναι μία λύση. Επίσης, θα υποστηρίξει τον πρωθυπουργό στη λειτουργία του. Γιατί ο πρωθυπουργός στο σύστημά μας δεν υποστηρίζεται. Και αυτό είναι μεγάλο λάθος, διότι αυτός είναι ο φορέας της λαϊκής εντολής και νομιμοποίησης. Στο υπάρχον σύστημα, ο πρωθυπουργός άρχει. Ο Γιώργος Παπανδρέου θέλει πολύ σωστά να το αλλάξει αυτό. Δεν είναι νοητό να μην έχει ο πρωθυπουργός της χώρας τα καλύτερα εργαλεία για χάραξη πολιτικών, αξιολόγηση αποφάσεων, επικοινωνία με την κοινωνία μέσω διαβούλευσης και δημοκρατικού διαλόγου και καλύτερου επικοινωνιακού συντονισμού της εικόνας της κυβέρνησης στο εσωτερικό της χώρας και στο εξωτερικό. Χρειάζεται η νέα φάση μεγαλύτερο επαγγελματισμό. Αυτό απαιτεί η συγκυρία. Και αυτό, πιστεύω, έχει κατά νου και ο πρωθυπουργός.

Πράγματι, αυτό ήταν το έργο της επιτροπής ξένων εμπειρογνωμόνων της οποίας προήδρευσα με τη σημαντική συμβολή πολιτικών όπως ο Βαγγέλης Βενιζέλος, η Άννα Διαμαντοπούλου, που έχουν μεγάλη πείρα στη λειτουργία εσωτερικών και διεθνών συστημάτων και τους οποίους ευχαριστώ. Η μεταβολή αυτή είναι απαραίτητη και θα αποτελέσει πολιτειακό εκσυγχρονισμό πολύ σημαντικό για όλους μας.

Δεν δέχομαι και δεν υπήρξε ποτέ στ’ αλήθεια θέμα συντονισμού. Ο πρωθυπουργός συντόνισε την κυβέρνηση κατά άριστο τρόπο, και με την επικουρία του αντιπροέδρου και τη δική μου. Πιστεύω ότι όλη αυτή η ενοχλητική παραφιλολογία δημιουργήθηκε από μια σύγχυση μεταξύ της λειτουργίας της κυβέρνησης, που υπήρξε πολύ καλή και απέδωσε πολύ και δύσκολο έργο, και της προβολής του έργου της. Το δεύτερο θέλει ενίσχυση. Όχι το πρώτο. Η κυβέρνηση είχε και έχει πολιτικό σχέδιο, ήταν καλά συντονισμένη και παρουσίασε πρωτοφανή αλληλεγγύη μεταξύ των υπουργών που συνέθεσαν με ευθύνη ένα μείγμα κεφιού και εμπειρίας. Και όλα αυτά μέσα σε μια εξαιρετικά δύσκολη εθνικά συγκυρία.

Η προβολή του κυβερνητικού έργου είναι άλλη ιστορία, και ίσως υπήρχε μια υστέρηση. Χαίρομαι που υπήρχε υστέρηση στην εικόνα και όχι στην ουσία. Το ανάποδο θα ήταν μοιραίο, όπως φάνηκε από την περίπτωση των κυβερνήσεων της Ν.Δ.

Καταρχήν, η ιστορική επιτυχία αυτής της κυβέρνησης ήταν η διάσωση της χώρας και των πολιτών από τη χρεοκοπία και τις συνεπακόλουθες οδυνηρές συνέπειες. Σας λέω χαρακτηριστικά ότι θα σταματούσαν οι εισαγωγές, θα υπήρχε μεγάλη αναστάτωση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, διεθνής απομόνωση κ.λπ. Και αυτή η διάσωση δεν θα ήταν ποτέ εφικτή αν δεν υπήρχε ο μηχανισμός στήριξης, γιατί το πρόβλημα που είχαμε υπερέβαινε τους συνήθεις μέχρι τώρα διεθνείς μηχανισμούς. Και αυτό κατορθώθηκε από τον Γιώργο Παπανδρέου χάρη στη διορατικότητά του και το μεγάλο διεθνές κύρος του – απόρροια της εμπιστοσύνης της διεθνούς κοινότητας στο πρόσωπό του, που τόσο το είχε ανάγκη η χώρα...

Λάθος, έλλειμμα θα έλεγα με μεγαλύτερη ακρίβεια, είναι το ότι δεν επικοινωνήθηκαν σωστά τα μεγάλα διλήμματα, ότι δεν υπήρξε ικανοποιητική επεξήγηση για τη δημιουργία κοινωνικής ευθύνης και υγιούς διαλόγου.

Τίποτε δεν επιτυγχάνεται χωρίς τη λαϊκή στήριξη, που προϋποθέτει την εξήγηση. Τίποτε δεν μπορεί να πετύχει χωρίς να διατηρήσουμε την κοινωνική συνοχή μας και την εθνική μας υπερηφάνεια και ιδιαιτερότητα. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, στη διάρκεια της συμμετοχής μου στις εργασίες του Σοσιαλιστικού Κόμματος κατά το πρόσφατο ταξίδι μου στη Γαλλία, υπήρξα ιδιαίτερα σκληρός απέναντι στις δηλώσεις της πρωθυπουργού της Σλοβακίας. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πληγώνει την εθνική μας υπερηφάνεια, εκτός αν είναι ανιστόρητος ή υστερόβουλος.

Οι αρμοδιότητές μου είναι στην πραγματικότητα η συμβολή διά των στρατηγικών επενδύσεων της αλλαγής του κλίματος στην αγορά και της πρόσληψης που έχουν οι διεθνείς αγορές για την ελληνική οικονομία και τις πραγματικές δυνατότητές της. Με πράξεις όμως, όχι με λόγια. Φυσικά, στο πλαίσιο της συνολικής λειτουργίας της κυβέρνησης και με αγαστή συνεργασία με συναδέλφους μου υπουργούς.

Προσελκύοντας μεγάλες στρατηγικές για τη χώρα επενδύσεις που θα αλλάξουν το κλίμα όχι μόνο εντός της ελληνικής αγοράς, αλλά και στις διεθνείς αγορές. Θα ωφεληθούν και οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι θέσεις εργασίας. Να φέρουμε δουλειά, να γίνει η χώρα ανταγωνιστική, να αλλάξει η εικόνα της διεθνώς και να μπορέσει με αξιώσεις να διεκδικήσει μία νέα αναπτυξιακή ταυτότητα στην εποχή της πολυπλοκότητας και της β΄ φάσης της παγκοσμιοποίησης. Αυτό είναι το πλαίσιο. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν υπάρχει η διάκριση «εξωτερικές» και «εσωτερικές». Υπάρχει μόνο το κριτήριο «στρατηγικές» που υπάρχει και στον νόμο και εννοείται ότι στοχεύουμε πολύ λίγες επιλεκτικές και εξαιρετικές περιπτώσεις.

Δύο, το πολύ, τρεις που θα είναι όμως τέτοιας ποιότητας που θα αλλάξουν το κλίμα. Είμαι οραματιστής, αλλά είμαι και ταυτόχρονα πραγματιστής. Και αν πετύχουμε, τότε στο μέλλον θα μπορούσαμε σταδιακά να φιλοξενήσουμε και περισσότερες επενδύσεις και να αποδείξουμε ότι με απλές διαδικασίες η δημόσια διοίκηση και ο ιδιωτικός τομέας, όλοι μας, μπορούμε να έχουμε αποτελέσματα. Η Ελλάδα δεν πάσχει από ιδέες· πάσχει από την εφαρμογή. Υπερτροφική στο πρώτο, καθυστερημένη στο δεύτερο.

Είναι προφανές ότι υπάρχει και πτυχή με έντονο γεωπολιτικό ενδιαφέρον, ιδίως στις περιπτώσεις διακυβερνητικής συνεργασίας, που είναι ένας άλλος πόλος της αποστολής μου. Και φυσικά όπου διαπιστώνονται στρεβλώσεις, θα επισημαίνονται. Για να υπάρξει ευημερία για τον Έλληνα πολίτη, θα πρέπει να περιορίσουμε κατά διεθνώς ανταγωνιστικό τρόπο όλους τους μη επιχειρηματικούς κινδύνους. Το open fast track είναι μια πρόβα και ένα στοίχημα για την Ελλάδα του μέλλοντος.

Τα ελάχιστα έργα που θα υπαχθούν στην εξαιρετική, διαφανή και αποτελεσματική αυτή διαδικασία θα τα παρακολουθώ εγώ και η διυπουργική επιτροπή στρατηγικών έργων (ΔΕΣΕ).

Η Ελλάδα πρέπει να διασφαλίσει αφενός τα ζωτικά αγαθά της (νερό, περιβάλλον, φυσικό κάλλος, τρόφιμα, ενέργεια) και αφετέρου να αντιμετωπίσει επιτυχώς τις σύγχρονες απειλές (ασφάλειας, χωροταξίας, δημογραφίας, γραφειοκρατίας κ.λπ.) όπως τα έχει προσδιορίσει ο Γιώργος Παπανδρέου. Η Ελλάδα είναι ένα στρατηγικό σταυροδρόμι που διαθέτει φυσικά, γεωγραφικά και πολιτισμικά πλεονεκτήματα. Είμαστε μια πανέμορφη χώρα, με φυσικό πλούτο και ενεργειακές πρώτες ύλες. Η πράσινη ανάπτυξη είναι κινητήριος μοχλός του οικονομικού μοντέλου που προωθούμε στοχεύοντας στη διατήρηση και την ανάδειξη του συγκριτικού μας αυτού πλεονεκτήματος. Γεωγραφικά και πολιτικά είμαστε πύλη και κόμβος κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις μεταφορές, τα λιμάνια, και τα αεροδρόμια αλλά και τη σταθερότητα και την ευημερία ευρύτερα της Νοτιανατολικής Ευρώπης. Πολιτισμικά είμαστε δημιουργικοί και εξωστρεφείς, ανοιχτοί στην καινοτομία και στην υλοποίηση νέων ιδεών.

Με ενδιαφέρει πρωτίστως ως ενεργό πολίτη και ως διανοούμενο. Ως μέλος της κοινωνίας μας. Δεν πιστεύω όμως στη μονιμότητα τού να είσαι πολιτικός, καθόσον με αφορά, γιατί δεν ήταν αυτή η επιλογή ζωής μου, ούτε και θα γίνει. Πιστεύω, όμως, βαθύτατα στην πολιτική ανιδιοτελή συμμετοχή. Δεν μπορεί να παραμείνουμε όλη τη ζωή μας εγκατεστημένοι στην άνετη πολυθρόνα του ιδιώτη. Κάποια στιγμή, πρέπει με κάποιο τρόπο να επιστρέφουμε στην κοινότητα πολιτικά και εθνικά να συνεισφέρουμε. Όπως μπορεί ο καθένας και απ’ όπου μπορεί. Αυτό κάνω τώρα, γνωρίζοντας ότι δεν θα το κάνω πάντα.

Υπάρχει κάτι, θετικό ή αρνητικό, που σας σημάδεψε στην ενασχόλησή σας με την πολιτική;

Βέβαια. Μεγάλη εμπειρία. Θετικά, η δημιουργία, η συμμετοχή σε αγωνίες και χαρές. Έντονα λόγω της περιόδου. Αλλά περισσότερο ένα βασανιστικό αίσθημα ευθύνης – άλλη ποιότητα αίσθησης ευθύνης. Αρνητικά, θα έλεγα οι εκφράσεις του μη ουσιώδους, ο χρόνος που χάνεται σε θέματα μικρά, άνευ ουσίας και άνευ ιστορικής σημασίας. Και αλήθεια είναι ότι πολλές φορές κυριαρχούν. Και με λυπεί. Θεμελιακά πιστεύω στην αξία της δικαιοσύνης ως υπέρτερης κοινωνικής αξίας. Κατά κάποιο τρόπο, αυτές οι εκφάνσεις μάς αδικούν ως άτομα και ως σύνολο. Πρέπει να ξέρεις να ξεχνάς και να μην παίρνεις τα πράγματα ποτέ προσωπικά, ιδίως όταν έχουν προσωπικό χαρακτήρα.

Πάντως όχι σε κάποιον χώρο άθλησης, αφού, όπως βλέπετε, δυστυχώς δεν είμαι τακτικός επισκέπτης. Θα μου επιτρέψετε να διαφυλάξω τα προσωπικά στοιχεία της σχέσης μου με τον πρόεδρο.

Είναι ειλικρινής, έντονη και βαθιά υπαρξιακή.